18? Tien dingen die je moet doen of waar je over na moet denken

Als je jonger bent dan 18 jaar, zijn je ouders of verzorgers nog voor veel zaken verantwoordelijk. En soms moet de verkoper nagaan of je wel toestemming van je ouders of verzorgers hebt om iets te kopen. Nu ben je 18 en moet je zelf opletten. Je kunt je eigen abonnementen afsluiten, een lening aangaan of iets kopen op afbetaling. Ga slim om met je geld. En kom je er niet uit? Vraag je ouders of verzorgers om raad. Als je dat lastig vindt zoek dan hulp, bijvoorbeeld bij Geldfit (waar je kunt chatten of bel naar 0800 - 8115).

Rechts vind je een overzicht van de onderwerpen op deze pagina.

1. Vraag een DigiD aan (als je die nog niet hebt)

Met een persoonlijke DigiD log je in op websites van de overheid. Je kunt een DigiD gebruiken voor de aanvraag van studiefinanciering, maar ook voor de zorgverzekering (zie punt 2). Voor de DigiD heb je je burgerservicenummer nodig. Dit nummer staat in je paspoort of op je identiteitskaart.

Heb je hulp nodig bij het regelen van een DigiD? In veel plaatsen zijn Informatiepunten Digitale overheid, vaak in bibliotheken, waar je hulp kunt krijgen bij het regelen van DigiD, toeslagen, belastingen en andere overheidszaken.

2. Regel je zorgverzekering en zorgtoeslag

Je bent tot je 18^e verzekerd via de zorgverzekering van jouw ouders. Als je 18 wordt, moet daarvoor premie worden betaald. Doe je niets, dan blijf je via jouw ouders verzekerd. Je kunt ook de polis splitsen, of overstappen naar een andere zorgverzekeraar. Als jongere gebruik je vaak minder zorg en ben je meestal goedkoper uit met een eigen verzekering. Als je zelf een zorgverzekering afsluit, moet je wel zelf de maandelijkse premie betalen. Kom je er niet uit? Dan kun je ook bellen, chatten of mailen met de zorgverzekeringslijn (0800 - 646 46 44).

De kans is groot dat je recht hebt op de zorgtoeslag. Dat is ook zo als je bij je ouders verzekerd blijft. Vraag je zorgtoeslag alleen aan via de website van Toeslagen (ministerie van Financiën). Betaal nooit voor het aanvragen van je zorgtoeslag. Lukt het niet met het aanvragen van de zorgtoeslag? Zoek dan hulp bij een toeslagenservicepunt op de website van Toeslagen (ministerie van Financiën).

3. Check ook je andere verzekeringen

Als je thuis woont, ben je vaak nog meeverzekerd op de aansprakelijkheidsverzekering van je ouders, de reisverzekering en ongevallenverzekering, als je ouders die verzekeringen hebben. Soms dekken deze verzekeringen jou ook als je op kamers gaat wonen. Ga dat na bij de verzekeraar en check de voorwaarden, zoals de leeftijdsgrens. Voor inboedel, een scooter of auto heb je aparte verzekeringen nodig.

4. Regel je bankzaken 

Vaak heb je al wel een jongerenrekening en een spaarrekening. Als je 18 wordt, zet de bank je jongerenrekening vaak meteen om in een 'gewone' betaalrekening. Kijk wel of je de betaalrekening hebt die bij je past, want een bankrekening kost geld.

Je kunt makkelijk geld overmaken, sparen en aankopen doen door gebruik te maken van de app van je bank. Daarmee kun je ook snel checken hoeveel geld je nog op je rekening hebt. Zorg ervoor dat je niet meer geld uitgeeft dan er op je rekening staat, want ‘rood staan’ kost geld. En hou je administratie zoals brieven van banken, verzekeraars, abonnementen etc. goed bij, zodat je weet wat je inkomsten en uitgaven zijn.

5. Zorg voor een buffer

Er kunnen altijd onverwachte dingen gebeuren die geld kosten. Je scooter of auto heeft een dure reparatie nodig of je laptop houdt er ineens mee op. Als je 18 wordt ben je hier zelf verantwoordelijk voor. Het is handig om een spaarpotje te hebben dat je kunt gebruiken voor dit soort tegenvallers. Open bij je betaalrekening ook meteen een aparte spaarrekening, als je die niet al hebt. En maak automatisch elke maand een klein bedrag over. Dat is een kleine moeite en je hoeft er daarna niet meer aan te denken. Alle kleine beetjes helpen. Als je € 10 per maand opzij zet, is dat na een jaar toch al € 120. En na vijf jaar al € 600.

6. Tegemoetkoming scholieren of studiefinanciering

Zolang je nog op de middelbare school zit, kun je een tegemoetkoming scholieren aanvragen als je 18 wordt. Deze tegemoetkoming komt in de plaats van de kinderbijslag en het kindgebonden budget die je ouders ontvingen. Die stoppen als je 18 wordt. Je vraagt de tegemoetkoming voor scholieren aan bij DUO.

Ga je naar het mbo, hbo of de universiteit? Dan kun je bij DUO studiefinanciering aanvragen, een studentenreisproduct en soms ook een aanvullende beurs. De regels daarvoor verschillen per opleiding. Je kunt ook bellen met DUO (050 - 599 77 55) of chatten als je vragen hebt. Stop je met je studie, ben je klaar met studeren of wissel je van opleiding? Geef het zo snel mogelijk door aan DUO!

7. Denk na over je vervolgopleiding 

Welke opleiding wil je hierna gaan doen? Bedenk tijdig wat je wilt, hoe en tot wanneer je je kunt aanmelden en wat je verder moet regelen als je gaat studeren. Met de tool van de Rijksoverheid krijg je tips op maat.

8. Bijbaantje? Vraag belasting terug.

Als je 18 wordt, zijn er meer soorten baantjes die je mag doen. Je gaat ook meer verdienen. Wat ga je met dat extra geld doen? Geef je het meteen uit, zet je een deel opzij voor tegenvallers of heb je een doel waar je voor spaart?

Als je werkt, houdt je werkgever een deel van je loon in als belasting. Dat heet loonheffing. Die loonheffing draagt jouw werkgever af aan de Belastingdienst. Als je jong bent kun je vaak een deel van de loonheffing terugvragen. Je kunt dit regelen via de website van de Belastingdienst of via de aangifte app. Voor vragen kun je de Belastingdienst ook bellen, op 0800 - 0543. Laat geen geld liggen! 

9. Schrijf je in voor een sociale huurwoning

Vaak zijn er wachtlijsten voor een sociale huurwoning. Vooral in de grote steden kan het soms jaren duren voor je een woning krijgt. Een sociale huurwoning is bijna altijd goedkoper dan een koopwoning of een huurwoning in de vrije sector. Voor een sociale huurwoning krijg je bovendien huursubsidie. Hoe eerder je je inschrijft, hoe beter. De minimumleeftijd voor inschrijving is meestal 18 jaar. Soms kun je je ook al met 16 jaar inschrijven. Kijk ook of je in aanmerking komt voor huurtoeslag.

10. Praat (met je ouders) over je geldzaken

• Tot je 21 jaar wordt, zijn je ouders of verzorgers verplicht om je financieel te ondersteunen. Maak duidelijke afspraken over wat je van hen kan verwachten. Spreek bijvoorbeeld af hoeveel ze meebetalen aan je studie. Krijg je toegang tot een spaarrekening die je ouders of grootouders voor je hebben opgebouwd? Bespreek wat je met het geld gaat doen. Spreek ook af wat jullie doen met de zorgtoeslag. Als je thuis blijft wonen en je ouders je zorgverzekering betalen, dan is het logisch dat zij je zorgtoeslag krijgen. 
• Soms staan er nog rekeningen open voor kosten die op jouw naam zijn gemaakt van vóórdat je 18 werd, zoals bijvoorbeeld een tandartsbezoek. Deze kosten moeten je ouders betalen, ook al sturen sommige bedrijven de betalingsherinnering na je achttiende verjaardag naar jou. 
• Als jij 18 wordt, heeft dat gevolgen voor het inkomen van jouw ouders: de kinderbijslag en het kindgebonden budget stoppen. Ook kunnen eventuele toeslagen veranderen, zoals de huurtoeslag.
• Als je ouders zijn gescheiden, betaalt één ouder vaak kinderalimentatie aan de andere. Als je 18 wordt, is dit geld voor jou. Bespreek wat jullie hiermee doen.
• Hebben je ouders of jij vanwege financiële problemen moeite met betalen, dan is er hulp mogelijk, bijvoorbeeld door lokale vrijwilligers of de gemeente. Die zijn ook te vinden via Geldfit.nl (en 0800 - 8115). Hoe eerder je aan de bel trekt, hoe sneller geldzorgen op te lossen zijn.

Meer tips?

Wil je meer tips over wat je moet regelen wanneer je 18 wordt? Kijk dan eens op de onderstaande websites.