Wijzer in geldzaken speelt al 15 jaar een grote rol in financiële educatie en het vergroten van financiële vaardigheden in Nederland. Dit doen we samen met partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties. Hierbij zoeken we doorlopend naar manieren om als platform het verschil te maken, zoals met de Week van het geld, de Pensioen3daagse en aan de hand van rekentools en informatie op de website.
Op initiatief van het ministerie van Financiën werd onder de naam Centiq in 2007 een eerste onderzoek gedaan naar het financieel inzicht van Nederlanders. Het strategisch Actieplan Wijzer in geldzaken, dat daaruit voortvloeide, vormt in 2008 de basis voor het platform Wijzer in geldzaken. Sindsdien zetten de partners van het platform zich in om financieel inzicht en financiële vaardigheden in Nederland te vergroten. Dit doen we bijvoorbeeld door het belang van financiële geletterdheid te agenderen en gastlessen te geven op basisscholen en op het mbo. Ook bieden we laagdrempelige tools die Nederlanders duidelijk maken wat hun handelingsperspectief is en organiseren we evenementen om de kracht van ons platform te benutten.
Onze partners met Koningin Máxima, minister Sigrid Kaag en burgemeester Sharon Dijksma tijdens de Week van het geld 2023.
In 2007 deed Centiq, op initiatief van het ministerie van Financiën, voor het eerst onderzoek naar financieel inzicht van Nederlanders. De uitkomsten van het onderzoek legden de basis van het Actieplan Wijzer in geldzaken. In 2013 werd het onderzoek omgevormd tot de periodieke Monitor Financieel Gedrag. Vele onderzoeken volgden. Zo bracht het Nibud in 2020 in opdracht van Wijzer in geldzaken in kaart welke groepen financieel kwetsbaar zijn, wat de omvang is van deze groepen en wat hen kwetsbaar maakt. De inzichten gebruiken we om onze activiteiten nadrukkelijker te richten op die groepen die financieel kwetsbaar zijn.
Platform Wijzer in geldzaken werkt samen met partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties. Ook internationaal delen we onze inzichten binnen het Internationale Netwerk over Financiële Educatie (INFE) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Zo is de Week van het geld overgenomen in andere landen en is het uitgegroeid tot een wereldwijd initiatief: Global Money Week.
Koningin Máxima is sinds 2010 erevoorzitter van het platform Wijzer in geldzaken. In deze functie vraagt ze aandacht voor het belang van financiële educatie en het verstandig omgaan met geld. Koningin Máxima inspireert tot nieuwe samenwerkingen en spreekt met belanghebbenden over de manier waarop financiële redzaamheid kan worden vergroot.
In januari 2011 zond BNN, in samenwerking met Wijzer in Geldzaken, De Nationale Geldtest uit op tv. De uitzending had een Koninklijk randje door de aanwezigheid van toenmalig Prinses Máxima. Als erevoorzitter van Wijzer in geldzaken sprak zij in de studio met Patrick Lodiers over het probleem van jongeren met schulden.
Sinds 2011 kunnen mensen hun gespaarde pensioen en AOW-leeftijd bekijken op de website Mijnpensioenoverzicht.nl. Wijzer in geldzaken en Stichting Pensioenregister (een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse pensioenfondsen, de pensioenverzekeraars en de Sociale Verzekeringsbank) werken nauw samen bij het stimuleren van mensen om in te loggen op Mijnpensioenoverzicht.nl.
In 2023 vond alweer de 13e Week van het geld plaats. Sinds 2010 vragen we met deze week aandacht voor financiële educatie en de toekomstige financiële redzaamheid van jongeren. Met het introduceren van nieuwe thema’s, het beschikbaar stellen van lesmateriaal en duizenden gastlessen per jaar is de Week van het geld een belangrijke aanjager voor het structureel stimuleren van financiële vaardigheden van kinderen en jongeren. Uit ons onderzoek van begin 2023 blijkt dat de huidige jongvolwassenen (18-25 jaar) veel vaker ooit op school les hebben gehad over geldzaken in vergelijking met andere generaties (76% versus een gemiddelde van 56%).
Sinds 2011 organiseren we samen met werkgevers, pensioenaanbieders en pensioenadviseurs, de Pensioen3daagse om extra aandacht te vragen voor het pensioen van Nederlanders. Met onze campagnes en de Later goed geregeld-tool stimuleren we Nederlanders om op een andere manier na te denken over pensioen. Want verschillende gebeurtenissen en fases in het leven hebben invloed op het pensioen. Uit de zesde meting van de Pensioenmonitor (2022) blijkt dat in bijna 10 jaar tijd de pensioenkennis van Nederlanders stukje bij beetje is gestegen, terwijl ook houding en gedrag ten aanzien van pensioen significante verbeteringen laten zien.
In 2022 werd de 8e PensioenWegwijzer uitgereikt aan een organisatie uit de financiële sector met het meest innovatieve praktijkvoorbeeld om pensioenkeuzes makkelijker te maken. De juryprijs ging naar het initiatief Human Capital Planner en Pensioen Pulse van Nationale Nederlanden. De publieksprijs ging naar 'Pensioendoelen stellen, kennen en halen' van Mijn Sofie.
Ieder jaar worden in december de financiële wetswijzigingen bekend gemaakt die per 1 januari ingaan. Om mensen te helpen begrijpen wat deze veranderingen betekenen voor hun portemonnee bieden wij sinds 2014 de ‘Wat betekent dit voor mij’ tool op onze website aan. Deze tool maakt de vertaalslag van de nieuwe regels naar de persoonlijke situatie van Nederlanders. Om inzicht te krijgen in de veranderingen van 1 januari 2022 hebben bijna 90.000 mensen de tool volledig ingevuld.
In 2022 bestond het project Financieel Fitte Werknemers 5 jaar. Met Financieel Fitte Werknemers moedigen we werkgevers aan om met hun werknemers te praten over financiële zorgen. Want werknemers met geldzorgen zijn gemiddeld 7 dagen extra ziek, zijn 20% minder productief en maar liefst 46% van de werkgevers heeft te maken met loonbeslagen. In 2022 resulteerden de gestegen kosten voor boodschappen en energie erin dat medewerkers meer geldzorgen hadden. Mede aan de hand van voorbeelden van actieve werkgevers deelden we online én in het RTL Nieuws tips hoe als werkgever het gesprek aan te gaan en geldzorgen op de werkvloer bespreekbaar te maken.
Al jaren is Wijzer in geldzaken aanwezig op de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT). De NOT is het grootste vakevent voor onderwijsprofessionals in Nederland. In 2023 beleefden 2.280 van hen de Bedwing de bling experience op onze stand. Die stond in het teken van het thema van de Week van het geld in 2023 en liet zien met welke financiële verleidingen leerlingen vandaag de dag te maken hebben. En hoe je als leerkracht je leerlingen met deze verleidingen om leert gaan.
De Nationale Monitor Geldzorgen onderzoekt sinds 2022 hoe het financieel gaat met Nederlanders. Over welke geldzaken maken ze zich zorgen? Hoeveel financiële stress ervaren zij? En hoe financieel weerbaar zijn zij? Uit de eerste kwartaalmetingen van 2023 blijkt bijvoorbeeld dat Nederlanders zich minder zorgen zijn gaan maken over de energiekosten. Waar in december 2022 nog bijna de helft (48%) van de Nederlanders zich hier zorgen over maakte, is dat in maart 2023 gedaald naar ongeveer een derde (32%). De monitor is een initiatief van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag (Universiteit Leiden) en Wijzer in geldzaken.
Om meer inzicht te krijgen in hoe we consumenten kunnen helpen bij het maken van financiële keuzes werken we samen met zo’n 50 financiële organisaties en wetenschappers. Het Actieplan Consumentenkeuzes ontstond na een oproep van de minister van Financiën in 2019 om gedragsinzichten meer centraal te stellen. De aangesloten financiële instellingen, consumentenorganisaties en kennisinstellingen toetsen met gedragswetenschappers welke innovatieve interventies toegepast kunnen worden in de praktijk.
Aandacht voor financieel kwetsbare groepen is één van de prioriteiten uit de strategische koers die we in 2019 vaststelden. Het is belangrijk om niet alleen over, maar juist ook met financieel kwetsbare groepen te praten. Zij zijn vaak onvoldoende vertegenwoordigd in onderzoekpanels maar kunnen ons veel leren over hoe zij (hulp bij) geldkeuzes ervaren. Eén van de manieren om ze te spreken, is door naar hen toe te gaan en ze aan te spreken op straat. Dat hebben we in 2021 gedaan in 85 #geldgesprekken in de buurt. De onderzoeksrapporten zijn beschikbaar in de bibliotheek op onze website.
Wijzer in geldzaken pleit voor structurele aandacht voor financiële vaardigheden in het onderwijs. Want goed leren omgaan met geld krijgt niet iedereen van huis uit mee. Op geldlessen.nl is alles te lezen over effectieve financiële educatie in de klas en staat ook een overzicht van lesprogramma’s en materialen over omgaan met geld voor alle onderwijsniveaus. Daarmee leren we kinderen van jongs af aan financiële vaardigheden zoals sparen, plannen en omgaan met verleidingen.
Wijzer in geldzaken
