Tien tips om controle te houden over je energierekening

De energierekening is een belangrijk onderdeel van je vaste lasten. Door schommelende energieprijzen kan het bedrag dat je kwijt bent aan energie sterk variëren. Zeker nu steeds meer energieaanbieders geen vaste contracten (met vaste tarieven voor 1,3 of 5 jaar) meer aanbieden en meer mensen te maken krijgen met variabele tarieven. Maar wat kun je zelf doen om weer controle te krijgen over je energierekening en waar heb je recht op? Lees onze tien tips voor meer grip op je energierekening.

1. Krijg inzage in je verbruik en de kosten

Kijk op je eindafrekening van je energieleverancier hoeveel je jaarverbuik is en of je hiermee onder het prijsplafond blijft: 1200 m3 gas en 2900 kWh aan stroom in 2023. Het Nibud houdt cijfers bij van de gemiddelde uitgaven van huishoudens voor gas, water en elektriciteit. Je kunt zien welke kosten huishoudens maken die lijken op het jouwe. Hoeveel gas je verbruikt, is bijvoorbeeld vooral afhankelijk van het type woning waarin je woont. Het aantal personen doet er voor gasverbruik minder toe. Zo weet je of je al goed bezig bent met besparen of dat je nog wel wat meer kunt doen. Kijk ook in de app van je energieleverancier of je per maand kunt controleren of je met je verbruik onder het prijsplafond blijft. Zeker als je eindafrekening in zicht komt is het belangrijk om hier onder te blijven. Je rekent dan namelijk meteen af. Na de eindafrekening gaat het prijsplafond opnieuw in. 

2. Bespaar op je verbruik zonder dat het iets kost

Je energierekening bestaat uit twee delen: de vaste kosten (voor levering en netbeheer) en de verbruikskosten en de belastingen die je daarover betaalt. Op deze kosten kun je zelf meteen al veel invloed uitoefenen. Dit kun je doen door je huis beter te isoleren of door apparaten te vervangen die energiezuiniger zijn. Maar dat kost al snel veel tijd en geld. Je kunt ook gratis energie besparen door je gedrag te veranderen. Zet bijvoorbeeld de thermosstaat op maximaal 19 graden overdag en standaard op 15 graden 's nachts, douche niet langer dan 5 minuten en was je kleren minder heet. Maar er zijn nog veel meer tips die je niets kosten. 

3. Kijk of je in aanmerking komt voor de energietoeslag 

Huishoudens met een laag inkomen kunnen een energietoeslag krijgen via hun gemeente. Dat is een extra tegemoetkoming in de energiekosten van in 2023 in totaal € 1300,- per huishouden. Als je een uitkering hebt, ontvang je de toeslag automatisch. Maar ook als je een baan met een laag inkomen hebt kun je in aanmerking komen. Je moet de toeslag dan wel zelf aanvragen. Informeer bij jouw eigen gemeente wat de voorwaarden zijn om in 2023 in aanmerking te komen voor de energietoeslag. 

Let op! Sommige gemeenten hebben in 2022 € 500,- extra uitgekeerd (dus in totaal € 1800,-). In dat geval wordt het bedrag voor 2023 verminderd tot € 800,-.

4. Maak gebruik van gratis energiebesparende producten

Sommige gemeenten stellen ook gratis energiebesparende producten beschikbaar, zoals een tochtstrip, ledlampen, radiatorfolie, tochtband of een waterbesparende douchekop. Ook geven ze gratis advies over hoe je de stijgende energiekosten in toom kunt houden. Neem contact op met jouw gemeente om te zien wat er mogelijk is of kijk op geldfit.nl/energie voor hulp bij jou in de buurt door je postcode in te vullen. Op deze pagina vind je ook lokale energiecoaches.

5. Controleer je termijnbedrag

Steeds meer mensen krijgen te maken met een variabel contract voor de levering van elektriciteit en/of gas. Dit komt doordat het vaste energiecontract (met vaste tarieven voor 1, 3 of 5 jaar) afloopt en leveranciers niet of nauwelijks nieuwe vaste contracten aanbieden. Als het tarief hoger wordt, kan jouw energieleverancier het termijnbedrag dat je maandelijks betaalt verhogen. Zij moeten hierbij wel rekening houden met het tijdelijke prijsplafond waardoor huishoudens minder betalen voor energie tot aan een volumegrens van 1200 m3 voor gas en 2900 kWh voor electriciteit. Dit prijsplafond is ingegaan op 1 januari 2023. Blijf je met je verbruik onder de volumegrens dan betaal je voor energie de maximale tarieven van €1,45 per m3 gas en €0,40 per kWh.

Op een hoger maandbedrag zit natuurlijk niemand te wachten. Toch is het verstandig om dit termijnbedrag niet te verlagen. Als je te weinig hebt betaald, zal je de kosten voor levering van gas en/of elektriciteit die je hebt verbruikt alsnog moeten betalen op de jaarlijkse eindafrekening. Je kunt ook tussentijds zelf kijken of je termijnbedrag nog overeenkomt met je verbruik. Sommige energieleveranciers bieden hierin gemakkelijk inzage via een app of online inlog. 

6. Check je energielabel

Controleer of je huidige woning, of de woning die je van plan bent te huren of kopen, een energielabel heeft. Het energielabel laat zien hoe energiezuinig een woning is. Een woning met een groen energielabel heeft als voordeel dat de energielasten lager zijn. Op het label vind je ook informatie over energiebesparende maatregelen die je kunt nemen.

Ben je huurder en heb je een laag energielabel (oranje of rood)? Ga dan in gesprek met je verhuurder. Hij of zij is verantwoordelijk voor grote energiebesparende aanpassingen aan de woning. Denk aan isolatieglas (HR++ of tripelglas), isolatie van de vloer, de spouwmuren en het dak, en het vervangen van de verwarmingsketel. Op de website van de Woonbond vind je meer informatie en een modelbrief waarmee je formeel bij je verhuurder kunt verzoeken om energiebesparende maatregelen.

7. Vraag subsidie aan voor energiebesparende investeringen

Je kunt subsidie krijgen voor energiebesparende investeringen. Via de rijksoverheid zijn er subsidies voor isolatie en voor een zonneboiler, warmtepomp of aansluiting op een warmtenet. Daarmee verlaag je de verbruikkosten van je energierekening flink. Er zijn ook gemeentes, provincies en waterschappen die subsidie geven voor isolatiemaatregelen. Deze lokale subsidies mag je combineren met de landelijke regeling. 

Je kunt ook onder gunstige voorwaarden geld lenen voor energiebesparende investeringen als je hiervoor niet genoeg spaargeld hebt, óf als je dit wilt bewaren voor onvoorziene uitgaven. Voordeel is dat je direct profiteert van een lagere energierekening. 

Tot voor kort was er ook een subsidie op zonnepanelen. Deze is gestopt. Wel kun je via de Belastingdienst btw terugvragen over de aanschafprijs. 

8. Vergelijk energieleveranciers

Energieleveranciers boden in 2022 bijna geen contracten aan met een vast tarief en een bepaalde looptijd. Dit kwam doordat de energieprijzen zo hoog zijn. En omdat onzeker is hoe de prijzen zich ontwikkelen. Toch kan het lonen om energieleveranciers met elkaar te vergelijken. Let bijvoorbeeld op het verschil in prijs voor de vaste kosten (beheer en levering) en de prijs voor het verbruik.

Als je weinig energie verbruikt kan het gunstiger zijn om relatief lage vaste kosten te hebben en een hogere prijs per eenheid verbruik, omdat je daar meer invloed op hebt. Ook als je zelf energie opwekt is het goed om na te gaan of de energieleverancier een redelijke terugleververgoeding betaalt. Vind je die vergoeding te laag, dan kun je overstappen. Energieleveranciers zijn verplicht om je een modelcontract aan te bieden. Dit is een contract voor onbepaalde tijd. Het tarief van dit contract is variabel. Dat betekent dat de energieleverancier de prijzen kan verhogen of verlagen. Dit gebeurt meestal op 1 januari en op 1 juli. 

9. Let op de opzegvergoeding bij overstappen

Voordat je een nieuw vast contract afsluit, is het verstandig om rekening te houden met de nieuwe opzegvergoeding. Vanaf 1 juni 2023 gelden er namelijk nieuwe regels voor de opzegvergoeding die je betaalt als je een vast energiecontract tussentijds opzegt. De vergoeding was een vrij laag, vast bedrag, nu hangt de hoogte af van het verlies dat de leverancier maakt doordat je eerder opzegt. Dit kan van invloed zijn op de keuze die je maakt bij het aangaan van een nieuw energiecontract. Vraag daarom altijd aan je huidige leverancier eerst om een schatting van de opzegvergoeding voor je ja zegt op een nieuw contract. Overstappen kan alsnog voordelig zijn, maar bereken vooraf of je echt bespaart. 

10. Zoek hulp

Als je ondanks bovenstaande tips de energierekening niet kunt betalen, neem dan zo snel mogelijk contact op met je energieleverancier. Die moet je een betaalregeling aanbieden. Hiervoor kun je een voorbeeldbrief downloaden op de website van de ACM.

Als je niets doet en de betaalherinneringen negeert zal de leverancier een incassobureau inschakelen. Hierdoor lopen de kosten nog verder op. Dit kun je voorkomen door snel in actie te komen. Doe je dat niet dan mag de leverancier onder normale omstandigheden het contract beëindigen en je in het uiterste geval afsluiten van energie. Dat is per 1 oktober 2022 wel moeilijker geworden: de overheid komt met een tijdelijk afsluitverbod tot 1 april 2023. Gedurende deze periode mogen energieleveranciers huishouden niet zomaar afsluiten wegens wanbetaling. Voorwaarde is wel dat je in contact staat met de energieleverancier en open staat voor een betaalregeling.

Heb je een probleem met je energieleverancier en kom je er samen niet uit, neem dan contact op met het juridisch loket voor gratis juridisch advies.