10 tips om controle te houden over je energierekening

De energierekening is een belangrijk onderdeel van je vaste lasten. Door schommelende energieprijzen kan het bedrag dat je kwijt bent aan energie sterk variëren.Sommige energieaanbieders bieden door de vele prijsschommelingen van de afgelopen jaren nog steeds geen vaste contracten (met vaste tarieven voor 1,3 of 5 jaar) aan. Je hebt dan te maken met een variabel tarief. Maar wat kun je zelf doen om weer controle te krijgen over je energierekening en waar heb je recht op? Lees onze 10 tips voor meer grip op je energierekening.

1. Krijg inzage in je verbruik en de kosten

Het Nibud houdt cijfers bij van de gemiddelde uitgaven van huishoudens voor gas, water en elektriciteit. Je kunt zien welke kosten huishoudens maken die lijken op het jouwe. Hoeveel gas je verbruikt, is bijvoorbeeld vooral afhankelijk van het type woning waarin je woont. Het aantal personen doet er voor gasverbruik minder toe. Zo weet je of je al goed bezig bent met besparen of dat je nog wel wat meer kunt doen. Kijk ook in de app van je energieleverancier hoeveel je per maand verbruikt en of dit ongeveer hetzelfde is als de inschatting die op het begin van het jaar is gemaakt. 

2. Bespaar op je verbruik zonder dat het iets kost

Je energierekening bestaat uit twee delen: de vaste kosten (voor levering en netbeheer) en de verbruikskosten en de belastingen die je daarover betaalt. Op deze kosten kun je zelf meteen al veel invloed uitoefenen. Dit kun je doen door je huis beter te isoleren of door apparaten te vervangen die energiezuiniger zijn. Maar dat kost al snel veel tijd en geld. Je kunt ook gratis energie besparen door je gedrag te veranderen. Zet bijvoorbeeld de thermosstaat op maximaal 19 graden overdag en standaard op 15 graden 's nachts, douche niet langer dan 5 minuten en was je kleren minder heet. Maar er zijn nog veel meer tips die je niets kosten. 

3. Sluit je aan bij een energiecollectief

Als je je aansluit bij een energiecollectief of -coöperatie krijg je misschien een goedkoper energiecontract. Zo’n collectief koopt namelijk voor een grote groep mensen energie in. Hierdoor biedt de energieleverancier soms een lager tarief. Dan ben je als deelnemer minder geld kwijt aan je energierekening. Houd wel rekening met je lopende energiecontract om eventuele opzegvergoedingen te voorkomen. Vaak helpt een collectief je hierbij. Je kunt je ook aansluiten bij een collectief zon- of windproject in jouw regio.

4. Maak gebruik van gratis energiebesparende producten

Sommige gemeenten stellen ook gratis energiebesparende producten beschikbaar, zoals een tochtstrip, ledlampen, radiatorfolie, tochtband of een waterbesparende douchekop. Ook geven ze gratis advies over hoe je de stijgende energiekosten in toom kunt houden. Neem contact op met jouw gemeente om te zien wat er mogelijk is of kijk op geldfit.nl/energie voor hulp bij jou in de buurt door je postcode in te vullen. Op deze pagina vind je ook lokale energiecoaches.

5. Controleer je termijnbedrag

Controleer regelmatig of je termijnbedrag nog klopt. Check bijvoorbeeld of jouw maandelijkse verbruik ongeveer gelijk is aan het eerder ingeschatte verbruik. En heb je een variabel tarief? Houd dan in de gaten wat er met het tarief gebeurt. Is het (veel) hoger geworden? Dan is het slim om je termijnbedrag aan te passen. Door nu al per maand meer te betalen voorkom je dat je aan het einde van het jaar ineens een groot bedrag moet bijbetalen. 

6. Check je energielabel

Controleer of je huidige woning, of de woning die je van plan bent te huren of kopen, een energielabel heeft. Het energielabel laat zien hoe energiezuinig een woning is. Een woning met een groen energielabel heeft als voordeel dat de energielasten lager zijn. Op het label vind je ook informatie over energiebesparende maatregelen die je kunt nemen.

Ben je huurder en heb je een laag energielabel (oranje of rood)? Ga dan in gesprek met je verhuurder. Hij of zij is verantwoordelijk voor grote energiebesparende aanpassingen aan de woning. Denk aan isolatieglas (HR++ of tripelglas), isolatie van de vloer, de spouwmuren en het dak, en het vervangen van de verwarmingsketel. Op de website van de Woonbond vind je meer informatie en een modelbrief waarmee je formeel bij je verhuurder kunt verzoeken om energiebesparende maatregelen.

7. Vraag subsidie aan voor energiebesparende investeringen

Je kunt subsidie krijgen voor energiebesparende investeringen. Via de rijksoverheid zijn er subsidies voor isolatie en voor een zonneboiler, warmtepomp of aansluiting op een warmtenet. Daarmee verlaag je de verbruikkosten van je energierekening flink. Er zijn ook gemeentes, provincies en waterschappen die subsidie geven voor isolatiemaatregelen. Deze lokale subsidies mag je combineren met de landelijke regeling. 

Je kunt ook onder gunstige voorwaarden geld lenen voor energiebesparende investeringen als je hiervoor niet genoeg spaargeld hebt, óf als je dit wilt bewaren voor onvoorziene uitgaven. Voordeel is dat je direct profiteert van een lagere energierekening. 

Tot voor kort was er ook een subsidie op zonnepanelen. Deze is gestopt. Wel kun je via de Belastingdienst btw terugvragen over de aanschafprijs. 

8. Vergelijk energieleveranciers

Energieleveranciers boden de afgelopen jaren bijna geen contracten aan met een vast tarief en een bepaalde looptijd. Dit kwam doordat de energieprijzen zo hoog waren en vaak veranderden. Inmiddels zijn er steeds meer energieleveranciers die weer een vast contract aanbieden. Het loont om energieleveranciers met elkaar te vergelijken. Let bijvoorbeeld op het verschil in prijs voor de vaste kosten (beheer en levering) en de prijs voor het verbruik.

Als je weinig energie verbruikt kan het gunstiger zijn om relatief lage vaste kosten te hebben en een hogere prijs per eenheid verbruik, omdat je daar meer invloed op hebt. Ook als je zelf energie opwekt is het goed om na te gaan of de energieleverancier een redelijke terugleververgoeding betaalt. Vind je die vergoeding te laag, dan kun je overstappen. Energieleveranciers zijn verplicht om je een modelcontract aan te bieden. Dit is een contract voor onbepaalde tijd. Het tarief van dit contract is variabel. Dat betekent dat de energieleverancier de prijzen kan verhogen of verlagen. Dit gebeurt meestal op 1 januari en op 1 juli. 

9. Let op de opzegvergoeding bij overstappen

Voordat je een nieuw vast contract afsluit, is het verstandig om rekening te houden met de nieuwe opzegvergoeding. Sinds 1 juni 2023 gelden er namelijk nieuwe regels voor de opzegvergoeding die je betaalt als je een vast energiecontract tussentijds opzegt. De vergoeding was een vrij laag, vast bedrag, nu hangt de hoogte af van het verlies dat de leverancier maakt doordat je eerder opzegt. Dit kan van invloed zijn op de keuze die je maakt bij het aangaan van een nieuw energiecontract. Vraag daarom altijd aan je huidige leverancier eerst om een schatting van de opzegvergoeding voor je ja zegt op een nieuw contract. Overstappen kan alsnog voordelig zijn, maar bereken vooraf of je echt bespaart. 

10. Zoek hulp

Als je ondanks bovenstaande tips de energierekening niet kunt betalen, neem dan zo snel mogelijk contact op met je energieleverancier. Die moet je een betaalregeling aanbieden. Hiervoor kun je een voorbeeldbrief downloaden op de website van de ACM.

Als je niets doet en de betaalherinneringen negeert zal de leverancier een incassobureau inschakelen. Hierdoor lopen de kosten nog verder op. Dit kun je voorkomen door snel in actie te komen. Doe je dat niet dan mag de leverancier onder normale omstandigheden het contract beëindigen en je in het uiterste geval afsluiten van energie.

Heb je een probleem met je energieleverancier en kom je er samen niet uit, neem dan contact op met het juridisch loket voor gratis juridisch advies.